بلوغ: در هنگام تولد بین پسران و دختران تنها تفاوتی که وجود دارد ، ظاهر آلت تناسلی (دستگاه ادراری خارجی) است . در کودکان هنوز میلی به نام غریزه جنسی بوجود نیامده است و بنابراین دستگاههای موجود در بدن نیز فعالیتی بنام جنسی را آغاز نکرده است . با گذشت زمان و انجام یکسری فعل و انفعالات و تغییرات فیزیولوژیکی در بدن ، مرحله بلوغ شروع می شود. این مرحله برای پسران و دختران در یک سن انجام نمی شود و در دختران زودتر از پسران است .

بطور کلی بلوغ دوره ای است که آثار و علائم نیروی جنسی در انسان ظاهر میشود . بروز این آثار در مرد بر خلاف زن وقت معینی ندارد و غالباً بر حسب اختلاف اقلیم تفاوت دارد .

چنانکه در مناطق گرمسیری پسرها زودتر به حد بلوغ می رسند تا در مناطق سردسیر. بطور کلی می توان گفت که پسرها معمولاً از سن 16 سالگی قدم به مرحله بلوغ می گذارند اما این مسلم و قطعی نیست چرا که گاهی قبل از 16 سالگی و یا بعد از 18 سالگی دوره بلوغ آغاز می شود .
آثار و علائم بلوغ در مرد عبارتند از : رشد سریع اعضاء ، رشد ونمو کامل آلت تناسلی ، نعوظ و انزال و احتلام(معمولاًاحتلام در خواب بطور غیر عادی بروز می کند) ، روئیدن موی زیر بغل و روی لب و اطراف آلت تناسلی ، خشونت صدا ، بروز تمایلات جنسی ، طغیان احساسات و غیره . البته در این موقع زمان لازم است تا اینکه فرد به بلوغ کامل جسمی و روحی (عقلی) برسد چرا که بلوغ عقلی در تکمیل بلوغ جسمی نقش بسزائی ایفا می کند . طول دوره توانائی جنسی در مرد مانند آغاز دوره بلوغ متغیر است . بعضی عوامل مانند افراط در دوره جوانی ، بیماری ، غم و اندوه(افسردگی) ، ضعف جسمانی ، انجام کارهای طاقت فرسا و خسته کننده این دوره را کوتاه نموده و نیروی تولید مثل را از آدمی زود سلب می کند .

دوره بلوغ در زن از اولین قاعدگی (عادت ماهانه) شروع شده و تا زمانی که نظم قاعدگی به هم می خورد یعنی در بین سنین 45 تا 50 سالگی ختم می گردد . آغاز این دوره در زن بر خلاف مرد دارای آثار و علائم موضعی و عمومی مهمی است که ایجاد یک انقلاب حقیقی جسمی و روحی می نماید . مهمترین این عوامل همان خونی است که از رحم خارج می شود .

جریان این خون معمولاً بین سنین 13 تا 16 سالگی روی می دهد . البته گاهی در دخترهای 10 یا 12 ساله نیز وقوع می یابد و حتی دیده شده است دخترهائی در سن 4 سالگی یا کمتر هم قاعده شده اند که البته جزء استثنائات است و نمی توان قاعدگی را در آن سن نشانه بلوغ دانست . از طرفی گاهی قاعدگی در سن 20 و حتی 25 سالگی رخ می دهد و اینگونه قاعدگی های نا بهنگام نشانه عوارض موروثی از قبیل بیماریهای سفلیس و سل یا معتاد بودن پدر و مادر به الکل است که در رشد غدد جنسی تأثیر نموده است .باید دانست که عوامل قاعدگی بی موقع تنها عوارض شخصی و موروثی نیست بلکه غالباً آب و هوا و محیط زندگی نیز در قاعدگی دخالت دارد ، چرا که در مناطق گرمسیر زنان خیلی زودتر قاعده می شوند تا در مناطق سردسیر . ویا دختری که در آسایش روحی ، مالی و جسمی بوده غالباً زودتر از دختران طبقات پائین اجتماع به بلوغ رسیده و قاعده می شود .

در زمان قاعدگی علائم مختلفی بروز می کند که اولین آن یک نوع خستگی و سستی است که تؤأم با التهاب عصبی می باشد . در عین حال زیر شکم سنگین شده و درد می گیرد ، سر گیجه و تهوع و تنگی نفس هم رخ می دهد . از جمله علائم موضعی مایع رقیق سفید مایل به قرمزی است که چندین هفته قبل از جریان خون از رحم خارج می شود . وقتی که قاعدگی آغاز شد دختر آسایشی در خود احساس کرده و تا پس از چند روز کاملاً حالت عادی بخود می گیرد . دومین ریزش خون معمولاً چند ماه و گاهی یک سال بعد از نخستین وهله قاعدگی

است و بالاخره بعد از چند قاعدگی نا مرتب جریان خون منظم شده و از آن پس هر 28 روز و گاهی 25 تا 30 روز یکبار ظاهر می شود . در زنهای سالم که ساختمان اعضاء تناسلی آنها طبیعی است ، قاعدگی بر طبق نظم و ترتیب معین رخ می دهد .

علاوه بر قاعدگی که اولین نشانه بلوغ در دختران است ، آثار و علائم دیگری نیز در آنها بوجود می آید . به این معنی که آلات تناسلی خارجی و داخلی هنگام بلوغ تغییر شکل می دهند و در جدار تخمدان ها و رحم(زهدان) خون متمرکز می گردد ، فرج (کوُس) بزرگ شده و لبهای کوچک آن از هم باز می شود و کلیتوریس ( چوچوله) رشد می کند و در برآمدگی ونوس و سطح خارجی لبهای بزرگ فرج(کوُس) مو می روید که رنگ آن کم و بیش رنگ موی سر است. در شکل کلی بدن نیز تغییراتی به ظهور میرسد و اندام به تدریج موزون و دلفریب می گردد.

ضمناً پستان ها بزرگ و سخت شده و نوک آنها برجسته و حساس می شود ، لگن خاصره رشد و نمو می کند ، زیر بغل مو می روید و صدا تغییر می کند . با این تحولات ظاهری دگرگونی های داخلی نیز تؤأم است ، چنان که عضو های مولد خون به فعالیت شدیدی می پردازند. گاهی اتفاق می افتد که خروج خون از مجاری طبیعی با موانعی برخورد می کند و در آن حال خون راههای دیگری برای خود پیدا کرده که غالباً به صورت استفراغ از دهان خارج می شود . ممکن است اختلالات دیگری نیز که اهمیت آن کمتر است در این دوره بروز کند مانند درد اعصاب ، سردرد ، ظهور دانه های جلدی و تبخال که همیشه بعد از برقراری منظم قاعدگی به کلی از بین رفته و هر بار عود می کند . عوارض عصبی نیز گاهی در این دوره ممکن است بحدی باشد که تولید بیماری ضعف اعصاب نماید . ولی خوشبختانه کلیه این عوارض درمان پذیر است و حتی بیشتر آنها در اثر مراقبتهای مخصوص بهداشتی قابل اجتناب می باشد .

قاعدگی با توجه به معنای آن بیانگر قاعده ونظمی است که طی آن ، عملی مرتب و منظم وبا قاعده انجام می شود . همانطوری که اشاره شد قاعدگی اولین نشانه بلوغ در دختران است و یکی از رویدادهای مهم زندگی آنان محسوب می شود . عامل اصلی در تغییرات فیزیولوژیکی خانم ها ، تخمدان ها است . در اثر کنترل غده هیپوفیز که در مغز قرار دارد ، تخمدانها فعالیت جنسی ، آزاد سازی تخمک و قاعده شدن را تا زمان قطع آن(یائسگی) کنترل می نماید .در هنگامی که تخمک آزاد شده است تحت تأثیر هورمونهای جنسی زنانه ، زبانه های شیپور فالوپ(که در انتهای لوله های رحمی قرار دارند) بلند شده و آماده گرفتن تخمک می گردد . در این ایام تحت تأثیر همین هورمونها ، جدار مخاطی و زیر مخاطی رحم رشد کرده و ضخیم شده اند ، که حاوی مقادیر زیادی رگهای خونی می باشند . اگر لقاح صورت پذیرد و تخمک بارور گردد ، این دیواره ضخیم مسئولیت تغذیه تخم و جنین را تا هنگام تولد به عهده می گیرد. ولی اگر عمل بارور شدن تخمک (لقاح) صورت نگیرد ، تخمک به تدریج از بین می رود و میزان هورمونها پائین می آید ، که سبب تنگ شدن عروق سطح داخلی رحم می گردند ، در اثر این عمل ، میزان خون دریافتی سلول های رحمی کاسته شده و به تدریج دیواره مخاطی پوسیده شده و شروع به ریزش می کند .، که چون درون این دیواره عروق خونی فراوان بوده است ، به صورت خون از مجرای خروجی مهبل (فرج) خارج می گردد . قاعدگی در هر ماه دارای سه مرحله است : در مرحله اول که شامل یک یا دو روز است مایع سفید رنگی که در اثر جریان مختصری خون تیره دیده می شود و بوی مخصوصی دارد جریان می یابد . از روز سوم بجای این مایع خون قرمز از رحم خارج می شود که جریان آن سه الی چهار روز و حتی گاهی تا یک هفته یا ده روز ادامه پیدا می کند و بعضی اوقات هم مدت آن کوتاه است و بیش از دو روز طول نمی کشد . در هر حال بعد از این مرحله ، مرحله سوم شروع شده که خون به تدریج کمرنگ شده و مجدداً به صورت مایع لزج رقیقی در می آید . مقدار خونی که به این ترتیب در هر قاعدگی خارج می شود متفاوت بوده و وزن متوسط آن در حدود 200 تا 250 گرم می باشد . گاهی عوامل خارجی نیز در مقدار این خون تأثیر دارند.مثلاً در زنان متمول که خوراکشان خوب است و همچنین در زنان شهوت پرست یا آنهائی که در مناطق گرمسیر زندگی می کنند ، مقدار خون قاعدگی بیشتر از زنهای فقیر و یا ساکن مناطق سردسیر است .یک زن بالغ در هر مرحله از قاعدگی دچار خستگی و بی حالی و گاهی کمردرد و طپش قلب و کم اشتهائی می شود و حتی بعضی اوقات درد به حدی شدید است که مراجعه به پزشک و مداوا و استراحت ضرورت پیدا می کند . پس از ختم قاعدگی که حدود 4 تا 7 روز است ، دهانه رحم مجدداً بسته می شود و نسج رحم شروع به ترمیم شدن می کند و رشد و نمو آن تحت تأثیر تخمک بعدی شروع می گردد و مقدمات خونریزی و قاعدگی بعدی را فراهم می آورد .طول متوسط سالیانی که یک زن قاعده می شود حدود 30 الی 35 سال است .

گاهی اوقات علائمی نظیر سردرد ، عصبانیت ، ازدیاد وزن ، افسردگی و تحریک پذیری در فرد بروز می کند . گاهی اوقات علائم به قدری شدید است که فرد علائم عصبی شدیدی از تمایل به خودکشی تا بیقراری ، اضطراب ، افسردگی ، تپش قلب ، آکنه ، سر درد ، تهوع ، گیجی ، عدم تمرکز حواس و گریه کردن تغییر می یابد . در برخی افراد این علائم ضعیف تر بوده و نمودهائی چون خستگی ، بی قراری ، نفخ شکم ، تغییر اشتها ، میل به خوردن غذاهای شور و نمک و گاهی تمایل به خوردن مواد شیرین دارد .

علائمی را که در سایرین می توان دید شامل : درد پستانها ، کمردرد ، احتباس آب ، گُرگرفتگی ،تورم دست و پاها می باشد .بطور کلی ، طی تحقیقات به عمل آمده ، حالالت فوق در تمام زنان جهان دیده می شود .روش هائی که جهت تسکین و معالجه موارد فوق تا به حال به کار رفته شده ، شامل استفاده از انواع آرامبخش ها ، داروهای هورمونی (استروژن یا پروژسترون)

استفاده از انواع ویتامین ها ، ورزش ، نظم در وعده های غذائی ، استفاده از مواد قندی و برخی طرق دیگر می باشد . از نکات مهم در زمان قاعدگی، رعایت نکات بهداشتی است . بهتر است در این موقع دستگاه تناسلی خارجی را چند بار در روز شستشو و تمیز کرد . برای این منظور می توان از وان آب استفاده نمود به شرط آنکه درجه حرارت آب مناسب باشد . از آب خیلی سرد یا خیلی گرم نباید استفاده کرد .فعالیتهای ملایم بدون ضرر است ولی دخترها عادت دارند در این موقع نیز به فعالیتهای عادی روزمره خود ادامه دهند که برای جلوگیری از خستگی بدن و پرخونی زیاده از حد لگن بهتر است از فعالیتهای شدید و شرکت در مسابقات ورزشی خودداری کرد .

روند رشد اندامهای جنسی در هنگام بلوغ در دختر و پسر

http://www.loveirani.persianblog.ir

mahdiba@mailfa.com

استفاده از مطالب فوق با ذکر نام و آدرس نویسنده بلامانع است ./