سایت گروه مجلات همشهری: آیا تا به‌حال واژه «شربت تریاک» به گوشتان خورده و یا درباره آن اطلاعاتی دارید؟ اشتباه نکنید دستورالعمل تهیه شربت تریاک مانند شربت‌هایی که تابستان‌ها می‌خوریم نیست و از آب و تریاک و شکر ساخته نمی‌شود. شربت تریاک که کارشناسان به آن «OT» یا تنتور هم می‌گویند؛ داروی درمانی‌ای است که پژوهشگران مرکز ملی مطالعات اعتیاد به آن رسیده‌اند و چند وقتی است که به‌عنوان روش درمانی اعتیاد استفاده می‌شود.


همشهری سرنخ در شماره 56 خود در پرونده‌ای ویژه موثرترین روش‌های ترک اعتیاد را مورد بررسی قرار داده، که در ادامه یکی از این گزارش‌ها درباره شربت پرسر و صدای تریاک می‌آید: جالب است که بدانید مرکز ملی مطالعات اعتیاد، ایده ساخت این دارو را از روش درمانی کنگره60 گرفته است؛ چراکه بیماران در کنگره60، سفر 11ماهه خودشان را با تریاک سپری می‌کنند ولی می‌گویند ترک با تریاک معایبی دارد که در شربت تریاک برطرف شده است. بنابراین افرادی که تاکنون به‌صورت آزمایشی از شربت تریاک برای درمان بهره گرفته‌اند، کسانی بوده‌اند که برای درمان به کنگره60 مراجعه کرده و به صورت داوطلبانه شربت تریاک را به‌جای تریاک برای درمان انتخاب کرده‌اند.

نماینده ای برای OT

اما برای رتق‌وفتق امور معتادانی که برای دریافت شربت تریاک باید به مرکز ملی مطالعات اعتیاد مراجعه کنند، نماینده‌ای از کنگره60 حضور دارد که آنها را راهنمایی می‌کند و درحقیقت پل ارتباطی متخصصان علمی در مرکز ملی مطالعات اعتیاد و متخصصان تجربی در جمعیت کنگره60 به‌شمار می‌رود. او «میثم اسماعیل قصاب» متولد1360 است که ده سال مواد مخدری مثل حشیش، تریاک، شیره، الکل، شیشه و کراک مصرف می‌کرده و الان بیشتر از چهار سال است که از رهایی‌اش می‌گذرد. او حالا راهنمای همدردان دیگرش برای درمان است و غیر از آن هفته‌ای دو روز یعنی روزهای یکشنبه و سه‌شنبه به مرکز ملی مطالعات اعتیاد می‌رود تا به کسانی که به آنجا مراجعه می‌کنند، خدمت کند. بیماران، پزشکان و اعضای کنگره60 همه میثم را به‌نام کوچک صدا می‌زنند و این شاید به‌خاطر رفتار صمیمانه‌ای باشد که او دارد: «یک نفر نماینده کنگره باید اینجا باشد تا اگر مسافران سؤالی داشتند و یا چیزی نیاز داشتند، بتواند به آنها کمک کند. من یک سال در سالن انتظار می‌نشستم تا بعد از آن به من اتاق دادند و مستقر شدم». میثم مربی تیم راگبی کنگره60 هم هست. مرکز ملی مطالعات اعتیاد وابسته به ستاد مبارزه با مواد مخدر در میدان قزوین قرار دارد و غیر از کسانی که با OT درمان می‌شوند افراد دیگری هم که شیوه متادون‌درمانی را انتخاب کرده‌اند، برای دریافت متادون مصرفی خود باید به این مرکز مراجعه کنند. با این تفاوت که آنها هر روز باید مراجعه کنند ولی مراجعه کسانی که شربت تریاک می‌خورند هفته‌ای یک بار است.

همچنین نورجیزک و تمجیزک هم به‌صورت کنترل‌شده برای درمان اعتیاد در این مرکز داده می‌شود.شربت تریاک درست همرنگ تریاک، قهوه‌ای پررنگ است و از مشتقات تریاک خالص، کمی الکل و آب ساخته می‌شود و البته درست مثل تریاک خیلی تلخ است. میثم دراین‌باره می‌گوید: «بهترین روش برای درمان بیماری اعتیاد مصرف کنترل‌شده، تریاک است و پس از آنکه این روش در کنگره60 نتیجه داد؛ کارشناسان ستاد مبارزه با مواد مخدر برآن شدند تا دارویی بسازند که اسمش تریاک نباشد ولی همان خاصیت را داشته باشد بنابراین جلسه‌های زیاد اعضای کنگره60 و همین‌طور آقای مهندس دژاکام با کارشناسان مرکز ملی مطالعات اعتیاد داشتند و حتی بر سر اینکه این شربت با قاشق مصرف شود و یا سرنگ به توافق رسیدند و قرار شد مصرف با سرنگ باشد چراکه اندازه‌گیری آن دقیق‌تر است و حتی یک‌صدم سی‌سی را هم می‌توان از طریق آن اندازه گرفت». یعنی افراد با سرنگ مقدار لازم از شربت را اندازه‌گیری می‌کنند و بعد می‌نوشند. او ادامه می‌دهد: «شربت تریاک در سال1386 با 50نفر داوطلب وارد طرح آزمایشی شد و 34درصد موفقیت داشت. هرچند کار با این 50نفر هم خیلی مشکل بود چون ما می‌دانستیم نتیجه چه خواهد شد ولی خود بیماران نمی‌دانستند». به‌عقیده میثم دارو در درمان اعتیاد نقش مهمی دارد و به‌همین دلیل در انتخاب آن باید دقت لازم صورت گیرد: «من کسی را می‌شناسم که در زمان بیماری‌اش روزی 500قرص توهم‌زا را در آب حل می‌کرد و می‌خورد ولی با شربت تریاک درمان شد». اما دومین طرح آزمایشی برای OT در تاریخ چهارم آذر 1387 آغاز و قرار شد در آن هزار نفر با شربت تریاک درمان شوند که به‌گفته میثم هر هفته فقط 15نفر وارد این طرح می‌شدند چراکه هنوز گنجایش مرکز برای تولید OT به اندازه هزار نفر یکجا وجود نداشت. از این هزار نفر، تعداد 130نفر از طریق شربت تریاک به درمان قطعی رسیده‌اند.

چطور باید داوطلب شد؟


اگر کسی دلش بخواهد با شربت تریاک درمان شود، از هر طریقی نمی‌تواند OT را تهیه کند. کسانی که داوطلب هستند با OT سفر کنند باید در جمعیت کنگره60 پذیرش شوند و بعد از انتخاب راهنما برگه معرفی‌نامه‌ای دریافت کنند که با استفاده از آن و به اندازه‌ای که راهنمایشان برای آنها تجویز کرده، بتوانند از مرکز ملی مطالعات اعتیاد شربت تریاک دریافت کنند. درحقیقت این راهنماست که برای مسافران تعیین می‌کند به چه میزانی در روز باید تنتور بخورند و چه زمانی آن را کم یا زیاد کنند. البته قوانینی نیز وجود دارد و اینکه بیشتر از 17سی سی در روز داده نمی‌شود که به‌طور هفتگی 119سی سی می‌شود البته در موارد خاص حداکثر 140سی‌سی نیز به بیماران داده می‌شود. مسافران نیز می‌توانند وعده درمانی خود را به‌صورت هفتگی دریافت کنند و بعد از سه هفته طبق نظر راهنما و مقررات درمان جمعیت کنگره60 باید دستور درمانی جدید داشته باشند. قیمت شربت تریاک هم نسبت به تریاک خیلی ارزان‌تر است؛ به طوری که قیمت یک لیتر آن 30هزار تومان است که در مقایسه با تریاک مبلغ ناچیزی است. کسانی که با OT سفر می‌کنند برای یک سفر 11ماهه بین 500 سی‌سی تا دو لیتر شربت تریاک احتیاج دارند و این نوسان مربوط به مقدار مصرف مواد مخدر آنها در زمان بیماری‌شاناست. مسافران مرد در روزهای شنبه، یکشنبه، سه‌شنبه و پنج‌شنبه و مسافران زن روزهای دوشنبه می‌توانند از مرکز ملی مطالعات اعتیاد شربت تریاک دریافت کنند. ساعت مراجعه هم ساعت هشت تا 14 تعیین شده است. بااین‌حال هنوز شربت تریاک از طرح آزمایشی خارج نشده و نتایجش از نظر علمی قطعی نشده است.